BỆNH ĐẬU MÙA KHỈ: NHỮNG ĐIỀU CẦN BIẾT VÀ CÁCH PHÒNG TRÁNH

Bệnh đậu mùa khỉ (mpox) là gì?

Bệnh đậu mùa khỉ (mpox)là một bệnh hiếm gặp do virus mpox gây ra. Virus này thường chỉ lây nhiễm ở động vật gặm nhấm như chuột, hoặc linh trưởng không phải người như khỉ. Tuy nhiên, loại vi rút này cũng có thể lây nhiễm sang người.

Bệnh đậu mùa khỉ thường xuất hiện ở đâu?

Bệnh đậu mùa khỉ thường xảy ra ở khu  vực Trung và Tây Phi. Các trường hợp nhiễm bệnh  bên ngoài những khu vực này thường do:

• Du lịch quốc tế
• Nhập khẩu động vật sống
• Tiếp xúc gần với động vật hoặc người mắc bệnh đậu mùa khỉ

Bắt đầu từ năm 2022, các trường hợp mắc bệnh đậu mùa khỉ đã được báo cáo ở các quốc gia không thường gặp bệnh này, chẳng hạn như Hoa Kỳ. Trung tâm Kiểm soát và Phòng ngừa Dịch bệnh (CDC) vẫn đang theo dõi các trường hợp được báo cáo trên toàn thế giới, bao gồm Châu Âu và Hoa Kỳ.

Triệu chứng

Các triệu chứng của bệnh đậu mùa khỉ có thể bắt đầu từ 3 đến 17 ngày sau khi bạn tiếp xúc với virus. Khoảng thời gian trong khi bạn tiếp xúc và khi bạn có triệu chứng được gọi là thời gian ủ bệnh.

Các triệu chứng của bệnh đậu mùa khỉ kéo dài từ 2 đến 4 tuần và có thể bao gồm:

• Sốt
• Phát ban da
• Sưng hạch bạch huyết
• Đau đầu
• Đau cơ và đau lưng
• Lạnh run
• Mệt mỏi

Khoảng 1 đến 4 ngày sau khi bắt đầu sốt, các nốt phát ban trên da sẽ bắt đầu xuất hiện.

Triệu chứng bệnh Đậu mùa khỉ

Phát ban do bệnh đậu mùa khỉ thường xuất hiện đầu tiên trên mặt, bàn tay hoặc bàn chân, sau đó lan sang các vùng khác trên cơ thể. Tuy nhiên, trong các trường hợp mắc bệnh trong đợt bùng phát từ năm 2022, phát ban thường bắt đầu ở vùng kín, miệng hoặc họng. Phát ban do bệnh đậu mùa khỉ  thay đổi qua nhiều giai đoạn. Các nốt phẳng biến thành mụn nước. Sau đó, mụn nước chứa mủ, đóng vảy và bong ra trong khoảng thời gian từ 2 đến 4 tuần.

Bạn có thể lây lan bệnh đậu mùa khỉ trong thời gian có triệu chứng, từ khi các triệu chứng xuất hiện cho đến khi phát ban và vảy se lại.

Hãy đến gặp bác sĩ ngay lập tức trong trường hợp xuất hiện tình trạng phát ban hoặc bất kỳ triệu chứng của bệnh đậu mùa khỉ nào, ngay cả khi bạn không biết mình bị lây nhiễm từ nguồn nào.

Xét nghiệm chẩn đoán bệnh Đậu màu khỉ

Bệnh đậu mùa khỉ lây lan như thế nào?

Virus mpox là nguyên nhân gây ra bệnh đậu mùa khỉ. Virus này lây lan qua tiếp xúc gần với động vật hoặc người bị nhiễm bệnh. Hoặc có thể lây lan khi một người xử lý các vật liệu như chăn mền đã tiếp xúc với người mắc bệnh đậu mùa khỉ.

Virus mpox lây lan từ người sang người thông qua:

• Tiếp xúc trực tiếp với vết phát ban, vảy hoặc dịch cơ thể của người mắc bệnh đậu mùa khỉ.
• Tiếp xúc gần kéo dài (hơn bốn giờ) với các giọt bắn đường hô hấp từ người bị nhiễm bệnh. Điều này bao gồm quan hệ tình dục.
• Quần áo, ga trải giường, chăn hoặc các vật liệu khác đã tiếp xúc với vết phát ban hoặc dịch cơ thể của người bị nhiễm bệnh.
• Người mang thai bị nhiễm bệnh có thể lây truyền virus mpox sang thai nhi.

Bệnh đậu mùa khỉ lây lan từ động vật sang người thông qua:

• Vết cắn hoặc vết cào của động vật.
• Động vật hoang dã được chế biến để làm thức ăn.
• Các sản phẩm làm từ da hoặc lông thú của động vật bị nhiễm bệnh.
• Tiếp xúc trực tiếp với dịch cơ thể hoặc vết phát ban của động vật mắc bệnh đậu mùa khỉ.

Phòng tránh & ngăn ngừa lây lan

Hãy thực hiện các bước sau để ngăn ngừa nhiễm trùng hoặc lây lan virus mpox:

• Tránh tiếp xúc gần với người có nốt phát ban giống bệnh đậu mùa khỉ.
• Tránh cầm quần áo, ga trải giường, chăn hoặc các vật liệu khác đã tiếp xúc với động vật hoặc người bị nhiễm

Có Vaccines đậu mùa khỉ không?

Một số loại vắc-xin đậu mùa có thể ngăn ngừa bệnh đậu mùa khỉ, bao gồm vắc-xin ACAM2000 và Jynneos. Những loại vắc-xin này có thể được sử dụng để ngăn ngừa bệnh đậu mùa khỉ vì đậu mùa và bệnh đậu mùa khỉ do các virus có liên quan gây ra.

Các chuyên gia chăm sóc sức khỏe có thể đề nghị tiêm vắc-xin cho những người đã tiếp xúc với bệnh đậu mùa khỉ. Một số người có nguy cơ tiếp xúc với virus do tính chất công việc, chẳng hạn như nhân viên phòng thí nghiệm, cũng có thể được tiêm vắc-xin.

CDC hiện không khuyến nghị tiêm vắc-xin bệnh đậu mùa khỉ cho tất cả mọi người.

Điều trị bệnh đậu mùa khỉ

Việc điều trị cho hầu hết những người mắc bệnh đậu mùa khỉ tập trung vào việc giảm bớt các triệu chứng. Việc chăm sóc có thể bao gồm kiểm soát tổn thương da do phát ban bệnh đậu mùa khỉ, uống nhiều chất lỏng để giúp kiểm soát cơn đau.

Nếu bạn mắc bệnh đậu mùa khỉ, hãy cách ly tại nhà trong phòng riêng , tránh xa các thành viên trong gia đình và vật nuôi cho đến khi phát ban và vảy của bạn lành lại.

Không có phương pháp điều trị cụ thể nào được phê duyệt cho bệnh đậu mùa khỉ. Các chuyên gia chăm sóc sức khỏe có thể điều trị bệnh đậu mùa khỉ bằng một số loại thuốc chống virus được sử dụng để điều trị bệnh đậu mùa, chẳng hạn như tecovirimat (TPOXX) hoặc brincidofovir (Tembexa).

Đối với những người không có khả năng đáp ứng với vắc-xin, chuyên gia chăm sóc sức khỏe có thể cung cấp globulin miễn dịch đậu bò. Nó chứa các kháng thể từ những người đã được tiêm vắc-xin đậu mùa.

Biến chứng

Biến chứng của bệnh đậu mùa khỉ có thể bao gồm:

• Sẹo nặng trên mặt, cánh tay và chân
• Mù lòa
• Một số loại nhiễm trùng khác
• Tử vong, trong những trường hợp hiếm gặp

Loại virus mpox lây lan trong đợt bùng phát năm 2022, được gọi là Clade II, hiếm khi dẫn đến tử vong.

Cử nhân. Nguyễn Nhật Phúc

Theo MayoClinic