ĐAU VÀ KHÓ NUỐT: NGUYÊN NHÂN VÀ ĐIỀU TRỊ

ĐAU & KHÓ NUỐT: NGUYÊN NHÂN VÀ ĐIỀU TRỊ

Triệu chứng đau hoặc khó chịu khi nuốt có thể xuất hiện do nhiễm virus, vi khuẩn hoặc một tình trạng sức khỏe khác. Việc điều trị thường tùy thuộc vào từng nguyên nhân khác nhau nhưng quan trọng nhất vẫn là uống nhiều nước.

Cảm giác đau khi nuốt là một tình trạng tương đối phổ biến. Mọi người ở mọi lứa tuổi đều có thể có thể gặp phải tình trạng này. Triệu chứng này có nhiều nguyên nhân có thể xảy ra.

Khó nuốt cùng đau họng thường là triệu chứng của nhiễm trùng hoặc phản ứng dị ứng. Hãy liên hệ với bác sĩ trong trường hợp cơn đau trở nên nghiêm trọng hoặc cản trở việc ăn, uống hoặc thở.

Cảm giác đau khi nuốt là tình trạng phổ biến

Nguyên nhân

Một số nguyên nhân gây khó nuốt phổ biến bao gồm:

• Cảm lạnh
• Cúm
• Ho mạn tính
• Nhiễm trùng họng, chẳng hạn như viêm họng liên cầu khuẩn
• Trào ngược axit dạ dày
• Viêm amiđan

Ngoài ra, các nguyên nhân sau, tuy ít gặp hơn,  cũng có thể dẫn đến tình trạng đau khi nuốt như:

• Sưng hạch bạch huyết vùng cổ
• Chấn thương cổ họng
• Nhiễm trùng tai
• Nuốt viên thuốc lớn
• Nuốt thức ăn cứng mà không nhai kỹ, chẳng hạn như khoai tây chiên hoặc bánh quy giòn

Trong một số ít trường hợp, tình trạng đau khi nuốt có thể chỉ ra một số loại ung thư, chẳng hạn như ung thư thực quản.

Biến chứng

Các tình trạng gây đau khi nuốt có thể dẫn đến các biến chứng như:

• Nhiễm trùng ngực
• Nhiễm trùng nặng do vi khuẩn hoặc vi-rút
• Mất vị giác, có thể là tạm thời hoặc vĩnh viễn
• Sưng hạch bạch huyết vùng cổ, có thể gây khó khăn khi quay đầu hoặc ngửa đầu ra sau

Ngoài ra, nếu tình trạng đau khi nuốt là do nhiễm trùng gây nên, một số triệu chứng sau có thể xuất hiện cùng lúc với đau và khó nuốt, bao gồm:

• Ớn lạnh
• Đau đầu
• Ho khan
• Đổ mồ hôi
• Amidan sưng đỏ, viêm

Trường hợp cần trợ giúp y tế

Hãy liên hệ với bác sĩ nhi khoa trong trường hợp trẻ xuất hiện các triệu chứng sau đây cùng với tình trạng đau khi nuốt:

• Khó thở
• Khó ăn hoặc bỏ ăn
• Tăng tiết nước bọt
• Cổ họng sưng tấy rõ rệt

Trong trường hợp bạn là người lớn và đang gặp phải các triệu chứng sau, hãy đến bệnh viện hoặc các cơ sở y tế để được thăm khám càng sớm càng tốt:

• Khó mở miệng
• Đau rát nghiêm trọng khi nuốt
• Đau họng nghiêm trọng và ngày càng nặng hơn
• Khó thở

Ngoài ra, nếu tình trạng đau khi nuốt diễn ra cùng với các triệu chứng sau, hãy liên hệ với bác sĩ:

• Ho ra máu
• Triệu chứng kéo dài trong một tuần hoặc lâu hơn
• Khàn giọng kéo dài hơn hai tuần
• Đau nhức khớp
• Bướu cổ
• Phát ban

Chẩn đoán

Khi đến gặp bác sĩ, hãy miêu tả chính xác mọi triệu chứng bạn đang gặp phải. Đồng thời, hãy chú ý đến những triệu chứng mới xuất hiện, kéo dài hoặc trở nên nặng hơn. Việc mô tả kỹ càng tất cả các triệu chứng sẽ giúp bác sĩ chẩn đoán nguyên nhân gây đau và khó nuốt.

Trong trường hợp khám lâm sàng không đủ để xác định chẩn đoán, bác sĩ có thể yêu cầu một số xét nghiệm bổ sung, chẳng hạn như:

• Xét nghiệm máu. Việc xét nghiệm công thức máu toàn bộ  sẽ giúp xác định số lượng các tế bào máu khác nhau trong cơ thể. Kết quả xét nghiệm từ đó có thể giúp bác sĩ xác định tình trạng nhiễm trùng.
• Chụp MRI và CT. Các phương pháp chẩn đoán hình ảnh này có thể giúp bác sĩ kiểm tra những dấu hiệu bất thường qua hình ảnh chi tiết ở vùng cổ hoặc mọi vị trí khác nhau trên cơ thể. Phương pháp chẩn đoán hình ảnh này cũng có thể được sử dụng nhằm xác định khối u trong cổ họng.
• Nuôi cấy phết họng.  Phương pháp này được thực hiện qua việc nuôi cấy mẫu dịch được lấy từ vùng họng sau. Xét nghiệm này có thể giúp xác định một số loại vi trùng ở họng có khả năng gây nhiễm trùng. Mẫu đôi khi có thể được lấy từ đờm hoặc dịch họng của bệnh nhân.
• Thử nghiệm chụp xquang cản quang bari: Phương pháp này được thực hiện bằng cách cho bệnh nhân uống dung dịch Bari – một chất hóa học không gây hại – và cùng lúc tiến hành chụp X-quang. Khi đó, Bari tạm thời bao phủ thực quản của bệnh nhân và hiển thị trên phim X-quang, cho phép bác sĩ theo dõi đường đi của thức ăn biểu hiện qua dung dịch Bari. Thử nghiệm này có thể giúp bác sĩ xác định xem có vấn đề  nào xảy ra trong quá trình thức ăn được đưa từ thực quản đến dạ dày hay không.

Điều trị

Việc điều trị tình trạng đau và khó nuốt có thể khác nhau tùy thuộc vào nguyên nhân gây đau. Bác sĩ có thể chỉ định thuốc kháng sinh để điều trị nhiễm trùng cổ họng, amidan hoặc thực quản. Đồng thời, bác sĩ có thể kê đơn nước súc miệng có tác dụng làm tê cổ họng khi bạn dùng thuốc kháng sinh đường uống.

Chất gây tê tạm thời này giúp ngăn chặn tình trạng đau khi nuốt viên thuốc. Đối với cơn đau nghiêm trọng, thuốc xịt họng có thể giúp làm tê  và giảm đau. Bác sĩ cũng có thể chỉ định thuốc chống viêm để giảm viêm ở thực quản, cổ họng hoặc amidan.

Trong trường hợp bạn thường xuyên bị đau khi nuốt do viêm amidan tái phát hoặc nếu viêm amidan không đáp ứng với thuốc, bác sĩ có thể đề nghị phẫu thuật cắt bỏ amidan.

Biện pháp điều trị tại nhà

Thuốc kháng axit không kê đơn (OTC) có thể làm giảm sưng tấy ở thực quản do trào ngược axit dạ dày. Tuy nhiên, bác sĩ sẽ chỉ định thuốc đặc trị để giúp giảm các triệu chứng của trào ngược axit mạn tính hoặc bệnh trào ngược dạ dày thực quản (GERD). Dùng thuốc kháng axit OTC đôi khi không đủ để điều trị các triệu chứng của GERD.

Một số biện pháp điều trị tại nhà mà bạn có thể thử áp dụng bao gồm:

• Uống nhiều nước. Ngoài việc giữ cho cơ thể không bị thiếu nước, uống ít nhất 8 ly nước mỗi ngày còn giúp làm dịu và ẩm cổ họng.
• Súc miệng và họng với nước muối ấm, loãng
• Sử dụng nước ấm hoặc trà pha mật ong, để giảm sưng và đau cổ họng.
• Tránh các chất gây kích ứng cổ họng. Bao gồm các chất gây dị ứng, hóa chất và khói thuốc lá.
• Sử dụng máy tạo độ ẩm hoặc xông hơi bằng nước nóng có thể giúp giảm tình trạng viêm và đau họng
• Ngậm viên ngậm giảm đau họng hoặc dùng trà thảo dược, chẳng hạn như cây xô thơm, rễ cam thảo và hoa kim ngân.

Có nhiều phương pháp tại nhà làm giảm đau họng

Đối với tình trạng đau và khó nuốt, bạn có thể điều trị tại nhà bằng một số phương pháp như uống đủ nước hoặc súc miệng bằng nước muối ấm. tuy nhiên, nếu các triệu chứng bệnh không giảm bớt hoặc trở nên nghiêm trọng hơn, hãy liên hệ với bác sĩ hoặc đến thăm khám tại các cơ sở y tế để được chẩn đoán và điều trị kịp thời.

Rửa tay thường xuyên và tránh dùng chung dụng cụ ăn uống với người khác để tránh lây nhiễm vi khuẩn hoặc vi-rút. Uống đủ nước và nghỉ ngơi nhiều cũng rất quan trọng để đảm bảo quá trình phục hồi của cơ thể.

Cử nhân. Nguyễn Nhật Phúc

Theo Healthline