VẮC-XIN ĐẬU MÙA CÓ NGĂN NGỪA ĐƯỢC ĐẬU MÙA KHỈ?

Một trong những vắc-xin bệnh đậu mùa có sẵn cũng có thể bảo vệ khỏi bệnh đậu mùa khỉ, hay còn được gọi là MPOX. Tuy nhiên, nếu bạn đã được chủng ngừa đậu mùa khi còn nhỏ, khả năng là bạn không còn được bảo vệ khỏi đậu mùa khỉ nữa.

Đậu mùa khỉ lây qua việc tiếp xúc trực tiếp với một người hoặc động vật bị nhiễm virus. Triệu chgứng của đậu mùa khỉ bao gồm phát ban và các biểu hiện của cúm như sốt và ớn lạnh.

Bài viết này sẽ giúp bạn có một cái nhìn tổng quan về việc vắc-xin đậu mùa có giúp bảo vệ khỏi đậu mùa khỉ và một số câu hỏi thường gặp.

Hiểu biết về bệnh đậu mùa khỉ để có biện pháp phòng tránh

Đậu mùa khỉ và đậu mùa: Giống và khác nhau

Bệnh đậu mùa khỉ và đậu mùa cùng thuộc một nhóm virus được gọi là Orthopox Virus. Chúng có đặc điểm và nhận dạng tương tự. Từ đó cũng gây những triệu chứng tương tự.

Bệnh đậu mùa rất nguy hiểm. Đậu mùa khỉ nhẹ hơn rất nhiều  so với bệnh đậu mùa. Thông thường, bệnh đậu mùa khỉ sẽ tự khỏi trong vòng vài tuần và hiếm khi gây tử vong. Tổ chức Y tế Thế giới đã tuyên bố bệnh đậu mùa đã bị xoá bỏ vào năm 1980 sau một chiến dịch tiêm chủng trên toàn thế giới.

Vắc-xin bệnh đậu mùa có thể ngăn ngừa đậu mùa khỉ

Vắc-xin bệnh đậu mùa kích thích việc sản xuất kháng thể  có thể nhận ra các Orthopox Virus khác, bao gồm đậu mùa khỉ. Do đó, vắc-xin bệnh đậu mùa cũng có khả năng bảo vệ khỏi bệnh đậu mùa khỉ.

Hiện tại có 2 loại vắc-xin đậu mùa có sẵn tại Hoa Kỳ:

1. Vắc-xin Gynneos. Cục Quản lý Thực phẩm và Dược phẩm FDA đã phê duyệt vắc-xin Gynneos để bảo vệ cả bệnh đậu mùa và đậu mùa khỉ vào năm 2019. Hiện tại đây là dòng vắc-xin đầu tiên chống lại đậu mùa khỉ ở Hoa Kỳ.
2. Vắc-xin ACAM 2000 từ năm 2007. Vắc-xin ACAM 2000 đã được FDA phê duyệt để bảo vệ chống lại bệnh đậu mùa, nhưng nó không được chấp thuận để sử dụng đối với bệnh đậu mùa khỉ. Tuy vậy, những người có nguy cơ mắc bệnh cao có thể sử dụng loại vắc-xin này theo chương trình truy cập thuốc mở rộng của FDA.

Theo một đánh giá vào năm 2022, cả 2 loại vắc-xin đều có khả năng bảo vệ đáng kể đối với bệnh đậu mùa khỉ. Nhưng Gynneos ít có khả năng gây tác dụng phụ hơn so với ACAM 2000.

Nếu bạn có nguy cơ mắc đậu mùa khỉ, hãy tham vấn ý kiến của các chuyên gia và bác sĩ về những rủi ro và lợi ích của việc tiêm phòng.

Tiêm Vắc-xin Đậu mùa khi còn nhỏ có khả năng ngăn ngừa Đậu mùa khỉ không?

Nếu được sinh trước năm 1972, bạn có thể đã được tiêm phòng bệnh đậu mùa. Khả năng bảo vệ của vắc-xin đậu mùa có thể kéo dài từ 3 đến 5 năm, theo Trung tâm Kiểm soát và Phòng ngừa Dịch bệnh CDC.

Không có bằng chứng nào cho thấy vắc-xin đậu mùa trước đó có tác dụng bảo vệ với bệnh đậu mùa khỉ hiện tại. Tiêm chủng đậu mùa khi nhỏ không có khả năng bảo vệ suốt đời và có hiệu lực giảm theo thời gian.

Theo một đánh giá vào năm 2022. Những người được tiêm ngừa đậu mùa khi còn nhỏ vẫn có thể bảo vệ một phần khỏi đậu mùa khỉ. Những người này có các triệu chứng nhẹ hơn so với những người không được tiêm chủng.

Vắc-xin đậu mùa có thể ngăn ngừa bệnh đậu mùa khỉ trong bao lâu?

Tiêm phòng có thể ngăn ngừa bệnh đậu mùa khỉ trong vòng cao nhất 2 tuần sau liều thứ 2 của vắc-xin đậu mùa và vẫn chưa rõ cách bảo vệ lâu dài.

Vắc-xin có hiệu quả cả trước và sau khi tiếp xúc với nguồn bệnh đậu mùa khỉ, hiệu quả nhất là khi được tiêm ngừa trong vòng 4 ngày kể từ khi tiếp xúc. Tuy nhiên, nếu bạn chỉ được tiêm phòng trong vòng 2 tuần sau khi tiếp xúc, vắc-xin vẫn có thể giúp giảm những triệu chứng nghiêm trọng có thể mắc phải.

Có vắc-xin cho đậu mùa khỉ không?

Vắc-xin Gynneos đã được FDA chấp thuận để ngăn ngừa bệnh đậu mùa khỉ từ năm 2019.

Bạn cần tiêm đủ 2 liều vắc-xin để được bảo vệ đầy đủ khỏi đậu mùa khỉ. Liều thứ 2 sẽ được tiêm sau 1 tháng kể từ liều đầu tiên. Gynneos có hiệu quả nhất khoảng 2 tuần sau liều thứ 2.

Nhũng ai có nguy cơ mắc bệnh đậu mùa khỉ?

Bất cứ ai tiếp xúc với virus đều có khả năng mắc bệnh đậu mùa khì. Trong thời gian bùng phát hiện tại, đàn ông quan hệ tình dục đồng giới có nguy cơ mắc đậu mùa khỉ cao nhất.

Việc tiếp xúc gần gũi với một người mắc bệnh đậu mùa khỉ là một trong những nguyên nhân lây lan đậu mùa khỉ, chẳng hạn như:

• Chạm, ôm và hôn
• Quan hệ tình dục
• Tiếp xúc trực tiếp trong thời gian dài.
• Nguy cơ mắc đậu mùa khỉ do tiếp xúc với vật dụng hoặc bề mặt mà người bị đậu mùa khỉ chạm vào là thấp.

Đậu mùa khỉ có thể lây giữa người với người, động vật nhiễm bệnh với người

Có cách nào khác để tự bảo vệ khỏi đậu mùa khỉ?

Theo CDC, bạn nên tránh tiếp xúc trực tiếp hoặc thân mật với người đã được xác nhận mắc đậu mùa khỉ hoặc có triệu chứng phát ban do đậu mùa khỉ. Bên cạnh đó, cố gắng tránh dùng chung và xử lý những vật dụng của người nhiễm đậu mùa khỉ. Cuối cùng, cần rửa tay thường xuyên.

Ngay cả trong trường hợp đã được tiêm ngừa, cần áp dụng các biện pháp phòng ngừa đậu mùa khỉ.

TÓM TẮT

Đậu mùa khỉ là một loại virus gây phát ban, sốt, ớn lạnh và các triệu chứng khác. Đậu mùa khỉ tương tự như bệnh đậu mùa nhưng có xu hướng nhẹ hơn.

Bởi vì đậu mùa và đậu mùa khỉ có các đặc điểm tương tự, vắc-xin bệnh đậu mùa cũng có thể bảo vệ khỏi bệnh đậu mùa khỉ. FDA hiện đang khuyến nghị việc sử dụng vắc-xin đậu mùa cho những người tiếp xúc với virus đậu mùa khỉ hoặc có nguy cơ phơi nhiễm trong tương lai.

Tác giả: CN. Nguyễn Nhật Phúc

Theo Healthline

TRUNG TÂM Y KHOA PASTEUR ĐÀ LẠT

Thời gian làm việc:

– Từ thứ 2 đến thứ 6:

Sáng: 7h00 – 11h30, Chiều: 13h15 – 16h30

– Thứ bảy: 7h00 – 11h30

Cơ sở 1: 16 Lê Hồng Phong, Phường 4, tp Đà Lạt

Cơ sở 2: 5 Thống Nhất, Thị trấn Liên Nghĩa, huyện Đức Trọng

Mọi chi tiết xin liên hệ Hotline: 19001042 Fanpage: Y khoa Pasteur Đà Lạt