STREPTOCOCCUS PNEUMONIAE: PHẾ CẦU KHUẨN & NHỮNG ĐIỀU CẦN BIẾT

Streptococcus Pneumoniae  là một loại vi khuẩn có thể gây bệnh phế cầu.

Loại vi khuẩn này có nhiều chủng khác nhau. Mặc dù không phải tất cả mọi chủng đều gây nhiễm trùng, rất nhiều người có thể đang mang vi khuẩn trong đường hô hấp của mình mà không hay biết.

Bài viết này sẽ đưa ra những thông tin về vi khuẩn S. Pneumoniae , bao gồm các loại bệnh nó có thể gây ra và cách bảo vệ bản thân và những người xung quanh khỏi nhiễm bệnh.

Phế cầu khuẩn- tác nhân gây bệnh nguy hiểm

Vi khuẩn phế cầu lây lan như thế nào?

Phế cầu khuẩn thường sinh sống trong đường hô hấp của con người. Trung tâm Kiểm soát và Phòng ngừa Bệnh tật CDC ước tính rằng từ 5% đến 90% dân số có thể đang mang vi khuẩn này. Tuỳ thuộc vào độ tuổi và tình trạng sức khoẻ, trẻ em có xu hướng mang vi khuẩn lâu hơn những người khác.

Cụ thể, 20% đến 60% trẻ em có thể mang vi khuẩn phế cầu. Trong khi chỉ 5% đến 10% người trưởng thành không có con đang mang loại vi khuẩn này.

Mặc dù tỉ lệ người mang vi khuẩn này khá đáng kể, chỉ một số chủng vi khuẩn phế cầu gây các bệnh do nhiễm trùng. Tương tự như các bệnh về đường hô hấp khác, nhiễm trùng do phế cầu khuẩn có thể lây lan qua ho và hắt hơi.

Tuy nhiên, CDC cũng cho biết rằng chưa rõ tại sao một số người có khả năng phát triển miễn dịch tự nhiên đối với vi khuẩn phế cầu.

Những ai có nguy cơ mắc bệnh do phế cầu khuẩn?

Người lớn tuổi và trẻ em có nguy cơ bị các bệnh do phế cầu khuẩn. Một số tình trạng sức khoẻ có ảnh hưởng đến hệ miễn dịch cũng có thể làm tăng nguy cơ mắc các bệnh do vi khuẩn phế cầu, chẳng hạn như:

• Bệnh phổi mãn tính như COPD và hen suyễn
• Bệnh tiểu đường
• HIV
• Bệnh hồng cầu hình liềm
• Rò rỉ dịch não tuỷ
• Bệnh tim, gan hoặc thận mãn tính
• Thuốc ức chế miễn dịch cho các bệnh tự miễn
• Hút thuốc lá và uống rượu quá mức.

Trẻ em là đối tượng dễ mắc bệnh do Phế cầu khuẩn

Một số bệnh gây ra do nhiễm trùng phế cầu khuẩn

Vi khuẩn phế cầu có thể gây ra nhiều bệnh nhiễm trùng khác nhau ảnh hưởng đến phổi, não và các bộ phận khác trên cơ thể. Các triệu chứng cũng có thể thay đổi tuỳ thuộc vào vị trí cơ thể bị ảnh hưởng.

Viêm phổi

Viêm phổi do phế cầu khuẩn là một loại nhiễm trùng phổi, nó dẫn đến khoảng 150.000 ca nhập viện tại Hoa Kỳ mỗi năm.

Các triệu chứng có thể bao gồm:

Ho

Khó thở

Thở gấp

Đau ngực

Sốt hoặc ớn lạnh

Loại viêm phổi này cũng có thể dẫn đến các biến chứng gây nguy hiểm đến tính mạng, chẳng hạn như:

Nhiễm trùng phổi EMPYEMA lây lan từ phổi đến khoang ngực

Áp xe phổi

Suy chức năng phổi

Viêm niêm mạc tim và viêm màng ngoài tim…

Viêm màng não

Viêm màng não là một tình trạng nghiêm trọng có khả năng gây chết não và tuỷ sống.

Các triệu chứng có thể bao gồm:

Đau đầu

Cứng cổ

Kém tỉnh táo

Sốt

Kém ăn và nôn ở trẻ sơ sinh

Nhạy cảm với ánh sáng.

Nhiễm trùng huyết

Nhiễm trùng huyết do phế cầu khuẩn là tình trạng được miêu tả bởi tình trạng máu bị nhiễm trùng. Tình trạng nhiễm trùng này có thể dẫn đến nhiều biến chứng nguy hiểm, bao gồm cả tử vong.

Nhiễm trùng huyết do Phế cầu khuẩn có thể gây tử vong

Các triệu chứng của nhiễm trùng huyết bao gồm:

Sốt

Ớn lạnh

Kém tỉnh táo

Đổ mồ hôi

Đau cơ và khớp

Khó thở

Tăng nhịp tim

Nếu không được điều trị kịp thời, nhiễm trùng huyết có thể gây ra những biến chứng rất nặng nề trên não, tim phổi và thận.

Viêm xoang

Trên thực tế, có nhiều nguyên nhân gây viêm xoang, phế cầu khuẩn cũng có thể gây một số loại nhiễm trùng xoang.

Các triệu chứng của viêm xoang có thể bao gồm:

Nghẹt mũi

Sổ mũi

Mất mùi

Đau vùng mặt

Đau đầu

Tuy hiếm gặp, các biến chứng của viêm xoang có thể bao gồm nhiễm trùng xương và mắt.

Viêm phế quản

Viêm phế quản là tình trạng viêm trong đường thở tại ống phế quản. Trong khi nguyên nhân thường gặp là do virus, nhiễm trùng đường thở do vi khuẩn phế cầu cũng có thể gây viêm phế quản.

Các triệu chứng bao gồm:

Ho

Thở khò khè

Khó thở

Đau ngực

Sốt nhẹ

Viêm tai giữa

Viêm tai giữa do vi khuẩn phế cầu là một loại nhiễm trùng tai. Đây là một trong những tình trạng do lây nhiễm phế cầu khuẩn nhẹ và phổ biến nhất.

Các triệu chứng bao gồm:

Đau tai

Màng nhĩ sưng và đỏ

Sốt

Mệt mỏi

 Phơng pháp chẩn đoán nhiễm trùng phế cầu khuẩn

Trong khi việc đánh giá triệu chứng có thể giúp bác sĩ chẩn đoán tình trạng nhiễm phế cầu khuẩn, cách duy nhất để biết bạn có nhiễm loại vi khuẩn này hay không là thông qua việc thực hiện các xét nghiệm.

Bác sĩ cần phải kiểm tra một mẫu dịch cơ thể thông qua xét nghiệm kháng nguyên nhằm xác định C-Polysacarit trong mẫu. C-Polysacarit là các kháng nguyên được tìm thấy trên thành tế bào của tất cả các vi khuẩn phế cầu.

Một phương pháp phổ biến khác là nhuộm Gram. Phương pháp này được thực hiện bằng cách lấy một mẫu dịch cơ thể trên một miếng gạc, có thể sử dụng nước tiểu, máu hoặc đờm.

 Phương pháp điều trị bệnh do phế cầu khuẩn

Do S. Pneumoniae là một loại vi khuẩn, việc điều trị các bệnh do phế cầu khuẩn thường được thực hiện bằng cách sử dụng kháng sinh. Ngoài ra, việc điều trị còn có thể bao gồm chăm sóc hỗ trợ hoặc điều trị các triệu chứng cụ thể.

Tuỳ thuộc vào từng loại nhiễm trùng, phương pháp điều trị có thể bao gồm thuốc giảm đau, thuốc chống nghẹt mũi và uống nhiều nước.

 Cách ngăn ngừa nhiễm trùng phế cầu khuẩn

Mặc dù tỉ lệ bảo vệ không phải là 100%, vắc-xin phế cầu vẫn có thể giúp bảo vệ chống lại hầu hết các chủng vi khuẩn và các nhiễm trùng liên quan trên cả trẻ em và người lớn.

Hiện có 4 nguồn vắc-xin giúp chống lại phế cầu khuẩn. Việc lựa chọn loại vắc-xin phù hợp sẽ dựa trên các yếu tố như:

Tuổi tác

Tình trạng sức khoẻ

Lịch sử tiêm vắc-xin phế cầu

Tham vấn ý kiến của bác sĩ  để biết loại và liều vắc-xin phù hợp cho bản thân và con cái Bạn.

Vắc-xin phế cầu an toàn đối với hầu hết mọi người. Tuy vậy, một số tác dụng phụ tạm thời có thể xảy ra, chẳng hạn như:

Đỏ, sưng và cứng tại vị trí tiêm

Đau mỏi cơ

Sốt

Ớn lạnh

Đau đầu

Mệt mỏi

Ăn không ngon.

 Câu hỏi thường gặp

Khi nào tôi cần tiêm nhắc vắc-xin phế cầu?

Số lần bác sĩ khuyến nghị vắc-xin phế cầu phụ thuộc vào lịch sử tiêm chủng, tuổi và tình trạng sức khoẻ của bạn.

CDC khuyến nghị loạt 3 liều ban đầu cho trẻ sơ sinh lần lượt 2, 4 và 6 tháng tuổi, sau đó là một mũi tiêm nhắc từ 12 đến 15 tháng. Tuy nhiên, bạn có thể cần thêm một mũi tăng cường sau này khi trên 65 tuổi hoặc có hệ miễn dịch yếu.

Tôi có thể dùng kháng sinh để phòng ngừa vi khuẩn phế cầu không?

Câu trả lời là không. Bạn chỉ nên dùng kháng sinh khi được xác nhận là nhiễm vi khuẩn. Thuốc kháng sinh không chống lại vi khuẩn và nấm, từ đó không thể ngăn ngừa việc nhiễm vi khuẩn. Ngoài ra, uống kháng sinh cũng có thể mang lại nhiều tác dụng phụ tiềm ẩn.

Uống các loại thuốc kháng sinh khi không cần thiết có thể làm tăng khả năng kháng kháng sinh. Điều này khiến cho cơ thể gặp khó khăn trong việc chống nhiễm trùng trong tương lai, đồng thời làm cho khàng sinh không còn hiệu quả.

Tôi có thể bị bệnh do phế cầu khuẩn nhiều lần không?

Có. Ví dụ: Trẻ em có thể bị viêm tai giữa và các bệnh nhiễm trùng lặp đi lặp lại, thậm chí cần phải nhập viện.

Bệnh do phế cầu khuẩn có thể gây tử vong không?

Vi khuẩn phế cầu có thể gây tử vong. Theo CDC, có 3.250 trường hợp tử vong do viêm màng não và nhiễm trùng huyết ở Hoa Kỳ vào năm 2019. Khoảng 1 trong 20 người bị viêm phổi do phế cầu khuẩn đã tử vong do loại nhiễm trùng phổi này.

TÓM TẮT

Streptococcus Pneumoniae là một loại vi khuẩn phổ biến xuất hiện trong đường hô hấp của người.

Mặc dù không phải tất cả các chủng của vi khuẩn này đều gây bệnh, một số có thể dẫn đến nhiều bệnh do phế cầu khuẩn gây ảnh hưởng đến phổi, não, máu và các bộ phận cơ thể khác. Một số thậm chí còn có thể gây các biến chứng nguy hiểm đến tính mạng.

Để bảo vệ chính mình, cần:

• Tránh xa những người có hoặc có triệu chứng bệnh
• Thực hiện các khuyến nghị về sức khoẻ cộng đồng như rửa tay thường xuyên
• Phòng bệnh bằng cách tiêm ngừa đầy đủ.

Thăm khám tại các cơ sở y tế nhằm được tư vấn tiêm vắc-xin đầy đủ cũng như được tư vấn bởi các bác sĩ chuyên môn ngay khi có bất kỳ triệu chứng nào.

Tiêm phòng vắc xin giúp phòng ngừa chủ động và hiệu quả phế cầu khuẩn 

Như vậy qua bài viết này, Trung tâm Y khoa Pasteur Đà Lạt đã cùng bạn đọc tìm hiểu về phế cầu khuẩn là gì và loại vi khuẩn này gây bệnh nguy hiểm như thế nào ở con người. Nếu cần tư vấn thêm hoặc lên lịch tiêm phòng vắc xin phế cầu khuẩn, hãy liên hệ với Trung tâm Y khoa Pasteur Đà Lạt qua hotline 19001042 để được hỗ trợ.

Tác giả: CN. Nguyễn Nhật Phúc

Theo Healthline

TRUNG TÂM Y KHOA PASTEUR ĐÀ LẠT

Thời gian làm việc:

– Từ thứ 2 đến thứ 6:

Sáng: 7h00 – 11h30, Chiều: 13h15 – 16h30

– Thứ bảy: 7h00 – 11h30

Cơ sở 1: 16 Lê Hồng Phong, Phường 4, tp Đà Lạt

Cơ sở 2: 5 Thống Nhất, Thị trấn Liên Nghĩa, huyện Đức Trọng

Mọi chi tiết xin liên hệ Hotline: 19001042 Fanpage: Y khoa Pasteur Đà Lạt