ĐAU XƯƠNG: NGUYÊN NHÂN, TRIỆU CHỨNG VÀ ĐIỀU TRỊ

ĐAU XƯƠNG: NGUYÊN NHÂN, TRIỆU CHỨNG VÀ ĐIỀU TRỊ

Bạn có thể cảm thấy đau xương do chấn thương, thiếu khoáng chất, hoặc các vấn đề sức khỏe khác. Triệu chứng và phương pháp điều trị có thể thay đổi tùy thuộc vào nguyên nhân gây đau.

Đau xương là tình trạng đau nhức, ê ẩm hoặc các cảm giác không thoải mái khác ở một hoặc nhiều xương. Đau xương khác với đau cơ và khớp vì nó tồn tại dù bạn có đang vận động hay không. Cơn đau thường liên quan đến các bệnh lý ảnh hưởng đến chức năng hoặc cấu trúc bình thường của xương.

Nguyên nhân gây đau xương là gì?

Nhiều tình trạng và điều kiện có thể dẫn đến đau xương.

1. Chấn thương
   Chấn thương là nguyên nhân phổ biến gây đau xương. Thường thì cơn đau xuất hiện khi cơ thể gặp phải chấn thương, chẳng hạn như tai nạn ô tô hoặc ngã. Tác động có thể làm gãy hoặc nứt xương. Bất kỳ tổn thương nào đối với xương cũng có thể gây ra đau.
2. Thiếu hụt khoáng chất
   Để xương luôn khỏe mạnh, cơ thể cần nhiều khoáng chất và vitamin, bao gồm canxi và vitamin D. Thiếu hụt canxi và vitamin D thường dẫn đến loãng xương, loại bệnh xương phổ biến nhất. Những người ở giai đoạn cuối của loãng xương thường cảm thấy đau xương.

Thiếu hụt khoáng chất cũng là một trong những nguyên nhân gây đau xương

3. Ung thư di căn
   Đây là tình trạng ung thư bắt đầu từ một bộ phận trong cơ thể nhưng đã di căn sang các vị trí khác. Các bệnh ung thư như ung thư vú, phổi, tuyến giáp, thận, và tuyến tiền liệt là những loại ung thư thường xuyên di căn vào xương.
4. Ung thư xương
   Ung thư xương là ung thư bắt nguồn từ chính xương. Ung thư xương hiếm gặp hơn so với ung thư xương do di căn. Nó có thể gây đau xương khi ung thư làm rối loạn hoặc phá hủy cấu trúc bình thường của xương.
5. Các bệnh làm rối loạn cung cấp máu cho xương
   Một số bệnh, như bệnh thiếu máu hồng cầu hình liềm, làm gián đoạn nguồn cung cấp máu cho xương. Khi thiếu máu cung cấp cho xương, mô xương bắt đầu chết đi. Điều này gây đau xương nghiêm trọng và làm yếu xương.
6. Nhiễm trùng
   Trong trường hợp nhiễm trùng xuất phát từ xương hoặc lan đến xương, nó có thể gây ra một tình trạng nghiêm trọng gọi là viêm xương tủy (osteomyelitis). Nhiễm trùng này có thể giết chết các tế bào xương và gây đau.
7. Bệnh bạch cầu
   Tủy xương có mặt trong hầu hết các xương và có nhiệm vụ sản xuất tế bào xương. Những người mắc bệnh bạch cầu thường gặp phải cơn đau xương, đặc biệt là ở chân.

Triệu chứng

Triệu chứng dễ nhận thấy nhất của đau xương là cảm giác không thoải mái, dù bạn có đứng yên hay đang vận động.

Các triệu chứng khác phụ thuộc vào nguyên nhân cụ thể gây đau xương.

Nguyên nhân gây đau xương - Các triệu chứng đi kèm

• Chấn thương: Sưng, gãy hoặc biến dạng rõ rệt, có âm thanh "cộp cộp" khi bị chấn thương.
• Thiếu hụt khoáng chất: Đau cơ và mô, mất ngủ, chuột rút, mệt mỏi, yếu cơ.
• Loãng xương: Đau lưng, tư thế khom người, giảm chiều cao theo thời gian.
• Ung thư di căn: Dải triệu chứng rộng tùy thuộc vào nơi ung thư đã di căn, có thể bao gồm đau đầu, đau ngực, gãy xương, co giật, chóng mặt, vàng da, khó thở, sưng bụng.
• Ung thư xương: Gãy xương tăng, khối u hoặc khối cục dưới da, tê hoặc ngứa ran (do khối u chèn vào dây thần kinh).
• Rối loạn cung cấp máu cho xương: Đau khớp, mất chức năng khớp, yếu cơ.
• Nhiễm trùng: Đỏ, vệt nhiễm trùng từ vị trí nhiễm, sưng, ấm ở vùng nhiễm trùng, giảm phạm vi chuyển động, buồn nôn, mất cảm giác thèm ăn.
• Bạch cầu: Mệt mỏi, da tái, khó thở, đổ mồ hôi ban đêm, giảm cân không rõ nguyên nhân.

Đau xương trong thai kỳ
Đau xương vùng chậu là tình trạng phổ biến đối với nhiều phụ nữ mang thai. Cơn đau này đôi khi được gọi là đau xương vùng chậu liên quan đến thai kỳ (PPGP). Triệu chứng bao gồm đau ở xương mu và cứng khớp, đau ở các khớp vùng chậu.

PPGP thường không hết cho đến sau khi sinh. Tuy nhiên, điều trị sớm có thể giảm nhẹ triệu chứng. Các phương pháp điều trị có thể bao gồm:

• Liệu pháp thủ công để di chuyển khớp đúng cách.
• Vật lý trị liệu.
• Tập thể dục dưới nước.
• Các bài tập tăng cường cơ sàn chậu.
  Mặc dù phổ biến, PPGP vẫn là một tình trạng bất thường. Bạn nên liên hệ với bác sĩ để được điều trị nếu gặp phải cơn đau vùng chậu.

Đau xương chậu khi mang thai là triệu chứng hay gặp, ảnh hưởng tới sức khỏe

Chẩn đoán đau xương

Bác sĩ cần xác định nguyên nhân gây đau để có thể chỉ định phương pháp điều trị phù hợp. Việc điều trị nguyên nhân gây đau có thể giảm hoặc loại bỏ cơn đau một cách đáng kể.

Bác sĩ sẽ thực hiện khám lâm sàng và hỏi về tiền sử bệnh của bạn. Các câu hỏi thường gặp có thể bao gồm:

• Vị trí đau nằm ở đâu?
• Cơn đau bắt đầu từ khi nào?
• Cơn đau có trở nên nặng hơn không?
• Có triệu chứng nào khác đi kèm cơn đau xương không?

Bác sĩ có thể yêu cầu xét nghiệm máu để xác nhận sự thiếu hụt vitamin hoặc dấu hiệu ung thư. Các xét nghiệm máu cũng có thể giúp bác sĩ phát hiện nhiễm trùng và các bệnh lý về tuyến thượng thận, có thể làm ảnh hưởng đến sức khỏe xương.

Chụp X-quang, MRI, và CT có thể giúp bác sĩ đánh giá khu vực bị ảnh hưởng để chẩn đoán chấn thương, tổn thương xương, và khối u trong xương.

Xét nghiệm nước tiểu có thể được sử dụng để phát hiện các bất thường trong tủy xương, bao gồm bệnh đa u tủy.

Trong một số trường hợp, bác sĩ có thể yêu cầu thực hiện nhiều xét nghiệm để loại trừ các bệnh lý và chẩn đoán chính xác nguyên nhân gây đau xương.

Điều trị đau xương

Khi bác sĩ đã xác định được nguyên nhân gây đau xương, họ sẽ bắt đầu điều trị nguyên nhân đó. Bác sĩ có thể khuyên bạn nghỉ ngơi tại chỗ bị đau càng nhiều càng tốt và có thể kê thuốc giảm đau đối với các cơn đau xương vừa đến nặng.

Nếu bác sĩ không chắc chắn về nguyên nhân và nghi ngờ có nhiễm trùng, họ sẽ bắt đầu cho bạn sử dụng kháng sinh. Bạn cần hoàn thành đầy đủ liệu trình thuốc, ngay cả khi triệu chứng của bạn đã giảm trong vài ngày. Corticosteroid cũng thường được dùng để giảm viêm.

Các phương pháp điều trị đau xương phổ biến bao gồm:

• Thuốc giảm đau
  Thuốc giảm đau là một trong những loại thuốc thường được kê đơn để giảm đau xương, nhưng không chữa được nguyên nhân gây bệnh. Các thuốc không kê đơn như ibuprofen (Advil) hoặc acetaminophen (Tylenol) có thể được sử dụng. Các thuốc kê đơn như Paracetamol hoặc morphine có thể được dùng cho cơn đau vừa đến nặng.
• Kháng sinh
  Nếu bạn có nhiễm trùng xương, bác sĩ có thể kê cho bạn kháng sinh mạnh để tiêu diệt vi khuẩn gây nhiễm trùng. Các kháng sinh này có thể bao gồm ciprofloxacin, clindamycin, hoặc vancomycin.
• Bổ sung dinh dưỡng
  Những người bị loãng xương cần phục hồi mức canxi và vitamin D. Bác sĩ sẽ cung cấp các loại thực phẩm bổ sung dinh dưỡng để điều trị thiếu hụt khoáng chất. Các thực phẩm bổ sung này có sẵn dưới dạng lỏng, viên uống, hoặc dạng nhai.
• Điều trị ung thư
  Đau xương do ung thư gây ra rất khó điều trị. Bác sĩ sẽ phải điều trị ung thư để giảm đau. Các phương pháp điều trị ung thư phổ biến bao gồm phẫu thuật, xạ trị, và hóa trị (có thể làm tăng đau xương). Bisphosphonates là một loại thuốc giúp ngăn ngừa tổn thương xương và đau xương ở những người bị ung thư xương di căn. Thuốc giảm đau opioid cũng có thể được kê.
• Phẫu thuật
  Bạn có thể cần phẫu thuật để loại bỏ các phần xương đã chết do nhiễm trùng. Phẫu thuật cũng có thể cần thiết để nắn lại xương gãy và loại bỏ khối u gây ra bởi ung thư. Phẫu thuật tái tạo có thể được sử dụng trong các trường hợp nghiêm trọng khi khớp cần được thay thế .

Phòng ngừa

Duy trì một hệ xương khỏe mạnh giúp bạn dễ dàng tránh được đau xương. Để duy trì sức khỏe xương tối ưu, bạn cần lưu ý:

• Duy trì một kế hoạch tập thể dục lành mạnh.
• Bổ sung đủ canxi và vitamin D.
• Hạn chế sử dụng đồ uống có cồn.
• Tránh hút thuốc.

Ngoài việc cải thiện sức khỏe xương, bạn cũng nên tránh các chấn thương dẫn đến đau xương. Hãy cẩn thận khi di chuyển trong nhà, tránh các vật dụng lộn xộn, thảm trơn, hoặc ánh sáng kém. Bạn cũng nên chú ý khi đi lên hoặc xuống cầu thang. Trong các hoạt động thể thao, đặc biệt là các môn thể thao đối kháng như bóng đá hoặc quyền anh, hãy mặc đồ bảo hộ phù hợp.

Hồi phục khi bị đau xương
Trong nhiều trường hợp, cần một thời gian để chữa trị nguyên nhân gây đau xương, dù là do hóa trị hay gãy xương.

Trong quá trình hồi phục, tránh làm tổn thương hoặc va phải các khu vực bị ảnh hưởng. Điều này giúp ngăn ngừa thương tích và đau đớn thêm, đồng thời thúc đẩy sự lành bệnh. Không vận động và tác động vào các vùng bị đau càng nhiều càng tốt và cố định khu vực bị ảnh hưởng nếu có nguy cơ chấn thương thêm.

Một số người có thể cần đến các dụng cụ hỗ trợ như nẹp, băng gạc hoặc bó bột để bảo vệ xương và giảm đau.

Khi nào cần gặp bác sĩ?

Nguyên nhân của đau xương thường là các tình trạng nghiêm trọng. Thậm chí, đau xương nhẹ cũng có thể là dấu hiệu của một tình trạng khẩn cấp. Nếu bạn gặp phải cơn đau xương không rõ nguyên nhân mà không giảm trong vài ngày, hãy tham khảo ý kiến bác sĩ.

Bạn cũng nên gặp bác sĩ nếu cơn đau xương kèm theo giảm cân, mất cảm giác thèm ăn, hoặc mệt mỏi .

Đau xương do chấn thương cũng cần gặp bác sĩ. Điều trị y tế là cần thiết đối với các vết gãy xương do chấn thương trực tiếp. Nếu không được điều trị đúng cách, xương có thể lành ở vị trí sai lệch và cản trở cử động. Chấn thương cũng khiến bạn dễ bị nhiễm trùng.

Nên khi có triệu chứng đau xương bạn cần liên hệ ngay với bác sĩ, 19001042 hoặc đến ngay Trung tâm Y khoa Pasteur Đà Lạt để được khám và điều trị kịp thời.

Cử nhân. Nguyễn Nhật Phúc

Theo healthline